Hoe houden we het vuur brandend? Dat was de vraag in deze dienst waarin het ging over de tekst ‘Niets nieuws onder de zon’ uit het Bijbelboek Prediker en het verhaal over Hayy Ibn Yagzan geschreven door de Moors-Spaanse Ibn Tufyal. Dit is een filosofische allegorie uit Moors Spanje uit de twaalfde eeuw. In Nederland werd het verhaal bekend dankzij een Latijnse vertaling die in kringen rond Spinoza aan het einde van de zeventiende werd vertaald in het Nederlands. En in 2005 kwam dit verhaal opnieuw uit in een nieuwe Nederlandse bewerking van de Leidse Arabiste Remke Kruk. Elly Rote verzorgde in deze dienst de live muziek. Zij speelde ‘Gallivanting’ en ‘Pavane’ van Gabriël Fauré.

Luister hier de dienst terug

Hoe houden we het vuur brandend? Ik heb deze vraag de laatste tijd wel eens gesteld aan mezelf. En dan dacht ik ook aan onze geloofsgemeenschap. We houden diensten online, met sommige groepen zoomen we, ik probeer mensen te bezoeken. Het zijn allemaal probeersels om in deze tijd toch de moed erin te houden. En ik weet dat dat lastig is. Vooral voor degenen die zo graag weer zouden komen. Is het wel genoeg wat we doen om het vuur brandend te houden? Want ik realiseer me steeds vaker dat we geen herinneringen opbouwen. Niet echt samen iets meemaken. We doen ons best, ik ben van nature een optimist dus ik ben de eerste om te benadrukken dat we in deze coronatijd heel veel leren, dat we als kerken wendbaarder worden, dat het naast alle ellende ook voor mooie verrassingen zorgt maar soms bekruipt me dat andere gevoel. Schieten we niet tekort? Als een donker wolkje hangt het dan om me heen. Wat als het niet zo is?  Wat als Corona achteraf de genadeklap bleek voor kerken en geloofsgemeenschap die al decennia kampten met kerkverlating en vergrijzing?

Preekimpressie

Waar staan wij in deze verhalen die vandaag zijn verteld? Welke grensgangers gaan ons aan het hart? Heeft u meer met Prediker die een eerlijke nuchterheid aan de dag legt en onze levens relativeert? Of bent u de mysticus die leeft vanuit een godservaring die bijna niet in woorden te vatten is? Of bent u de gelovige die hangt aan vormen, verhalen en een heldere leer? Of bent u een kind van de Verlichting en is de vraag naar God uitgedoofd?

Nederlandse Protestanten Bond

Gisteren was de landelijke ledenvergadering van Vrijzinnigen Nederland, het verband waar wij deel van uitmaken. Vrijzinnigen Nederland komt voort uit de negentiende eeuwse Nederlandse Protestanten Bond die ooit beoogde onderdak te bieden aan mensen uit alle kerken. Als ik dat naar verbind met de verhalen vandaag zou ik zeggen. De Nederlandse Protestanten Bond had een heel duidelijk ideaal voor ogen: de mysticus is welkom, prediker hoort erbij, gelovigen die hangen aan leer en traditie zijn welkom maar ook moderne manieren van theologiseren en nadenken over het leven horen erbij. De Nederlandse Protestanten Bond ontwikkelde zich in de 20e eeuw tot een gezelschap dat steeds voorzichtiger religieuze en theologische vragen thematiseerde.

Wij luisteren goed naar elkaar

Het viel mij gisteren op dat – voor zover het niet ging over de statuten – de inhoud verbonden werd met zaken als ‘wij luisteren goed naar elkaar’  en ‘we hebben interesse in elkaar’. Er was een heel aardig filmpje waarin het ging over de vraag ‘wat zijn vrijzinnigen?’ Daar klonken allerlei antwoorden maar er kwam niemand aan het woord die zei dat we van oorsprong een huis zijn waar allerlei soorten Godzoekers samenkomen. Het ging vooral over ‘ik mag mijn eigen mening hebben’ en ‘vrijzinnigen hebben geen dogma’s’ alsof dat laatste dat laatste niet dogmatisch is. Want wat als je wel iets hebt met dogma’s. Wat is daar dan mis mee? Is je overtuiging dan minder waard? Ben je dan niet welkom hier?

Godsvraag

Na de ledenvergadering dacht ik er nog even over na. Goed naar elkaar luisteren of leren interesse te hebben kan ik op heel veel plekken leren, bedacht ik me. Daarvoor ben ik zelf nooit in de eerste plaats naar de kerk gegaan op zondag. Maar wat dan wel?  Laat ik het bij mezelf houden. Ik ben in de kerk altijd op zoek geweest naar grensgangers. En ik hoopte altijd mee te bouwen aan plaatsen waar mensen samen komen die het echt aandurven om tijd en eeuwigheid op alle mogelijke manieren te onderzoeken. Een plaats waar alle antwoorden op de Godsvraag in het licht worden gezet.

Uitdaging

Hier ligt voor ons een belangrijke uitdaging. We kunnen een plek zijn waar we geloof en ongeloof van alle kanten besproken worden. Waar we eerlijk erkennen dat het verband tussen hemel en aarde verdraaid ingewikkeld is, maar waar we oprecht geïnteresseerd zijn in alle pogingen die worden gedaan om de hemel een beetje dichterbij te brengen. Een geloofsgemeenschap met een groot hart voor randfiguren en grensgangers. Een plaats waar alle vormen van inspiratie in alle vrijmoedigheid aan bod komen, niets te gek is, en elke godservaring zonder kritisch ja-maar-want-als wordt omarmd;  een plaats waar je zelfs je eigen godsdienst mag ontwerpen zonder dat er met de Tien Geboden wordt gewapperd. Sinds mijn kindertijd ben ik naar die plaats op zoek. Want daar op die plek, daar bij die randfiguren, daar op de grens tussen hemel en aarde, daar houden ze het vuur brandend.