Deze Witte Donderdag kwamen we samen via Zoom. We ontstaken het licht van een kaars en  lazen het verhaal over het laatste avondmaal uit het Evangelie van Lucas.  Tom Mikkers verzorgde een korte overdenking. Aan het slot klonk het Agnus Dei van Karl Jenkins.

 

Overdenking van Tom Mikkers

Het avondmaal is in onze gemeenschap de symbolische maaltijd waarmee we ons gevoel van saamhorigheid bevestigen. In traditionele kerken is het avondmaal een heilig teken van eenheid met Christus totdat hij weer terugkeert op deze aarde. In de katholieke kerk is brood en wijn zelfs Jezus zelf.

Gemeenschapszin

Toegegeven, sommige mensen blijven bewust weg bij onze avondmaalsdienst, en  wanneer ze er al toevallig wel zijn blijven ze op hun plaats zitten. Maar helemaal de bedoeling is dat niet. Onze christelijke maaltijd – ook al is het een sterk gereduceerde maaltijd van een slokje wijn of sap en een stukje brood– beoogt gemeenschap maar toch is onze “erwtensoepavond” misschien wel een meer geslaagde variant van gemeenschapszin dan dit ritueel op Witte Donderdag. Dat is opmerkelijk, want  iedereen is toch uitgenodigd om aan te schuiven en zo het brood en wijn te delen?

Lege stoelen en lege tafels

Eigenlijk is het niet veel anders dan wanneer je zelf met andere mensen aan tafel gaat. Als je mensen uitnodigt of zelf bij anderen gaat eten, dan is een gedekte tafel, eten en drinken en gezelschap van andere mensen een ondubbelzinnig feit van gemeenschap. Profaan eten onderscheidt zich natuurlijk op veel manieren ook van een sacrale kerkelijke maaltijd. De vergelijking tussen het avondmaal en een avondmaaltijd gaat wellicht niet helemaal op. Toch ogen een lege tafel en lege stoelen in een kerk net zo kaal en kil als een lege tafel en lege stoelen in een eetkamer bij iemand thuis. Dit jaar is de tafel in ons kerkgebouw leeg op Witte Donderdag.

Alleen het verhaal

We hebben dit jaar alleen elkaar en het verhaal. In dat verhaal bevinden Jezus en zijn discipelen zich in het zaaltje waar een klassiek drama zich voltrekt. Bijgestaan door de duivel gaat Judas Jezus verraden. Jezus voelt het allemaal aan, en hij voert de spanning op door het breken van het brood en rondgaan van de wijn in woorden te vangen waarvan  je aanvoelt: “Hier gebeurt nog iets heel anders. Hier wordt straks bloed vergoten, hier sneuvelt een lichaam.”

Dit is mijn lichaam

Het zijn de klassieke inzettingswoorden bij het avondmaal geworden: ‘Dit is mijn lichaam voor u gebroken en dit is mijn bloed voor u vergoten”. En dat is al wat er is dit jaar. Alleen woorden, alleen dit verhaal bijgelicht door kaarsen. Geen gedekte tafel, geen brood, geen wijn die we elkaar aanreiken  Lege stoelen en legen tafels. Lege tijd via zoom. Zoals deze week iemand zei: “Zoomen is alsof het luikje in de gevangenis opengaat en je wat voedsel naar binnen geschoven krijgt” Gevangen tussen de tijd dat je vrij was en de tijd dat we weer echt vrij zijn. Lege tijd zou je denken.

Lege tijd

En toch draagt ook lege tijd een nieuw begin in zich. Lege tijd confronteert ons met vragen als: zal ik falen? Zal alles van me worden weggenomen? Zal ik verlaten worden? Zullen er mensen aanschuiven aan tafel als het weer kan? Zullen de stoelen bezet worden? Zullen de gasten aardig zijn? Zal er straks genoeg eten zijn voor iedereen? Het zijn vragen die in de tijd rond Pasen beantwoord worden met een theologische omhelzing. Leegte heeft nooit het laatste woord. Het leven wint zelfs van de dood.

Dwars door computerschermen heen

Leegte is in onze traditie nooit zonder belofte. In het Oude Testament schept God de wereld uit het niets. Ook in dit verhaal van Jezus naderende dood gaat een belofte schuil  Jazeker, onze wereld is onrechtvaardig, het lijden is groot en niet te begrijpen heel vaak. De beoogde gemeenschap op Witte Donderdag wordt ondermijnd door het naderende verraad. Toch is dit niet de kern van Pasen laat staan van Witte Donderdag . Zelfs als we via Zoom samen komen na ons 40 dagen door leegte heen gegeten te hebben, dan verwijst elke maaltijd – zelfs het verhaal volstaat – naar het begin van ons leven toen ieder van ons is ingefluisterd: je hoort erbij, zelfs als het ergste nog moet komen.

Zolang we dat verhaal maar blijven vertellen aan elkaar, dwars door alle computerschermen heen, houden we brood en wijn in ere. Jij hoort erbij.